Pszenica ozima na siew opóźniony – jakie ryzyka niosą ciepłe jesienie?

Wpływ ciepłej jesieni na opóźnienie siewów

Ciepła jesień sprawia, że rolnicy poszukują odmian dedykowanych na siew opóźniony. Jednocześnie wyższe temperatury zwiększają presję ze strony chorób i szkodników. Poniżej w trzech punktach przedstawiamy główne czynniki, które wiążą się z ociepleniem klimatu.

• Przedłużona wegetacja roślin poprzedzających – dłuższy okres wegetacji roślin, takich jak kukurydza czy słonecznik, opóźnia ich zbiór, co w konsekwencji przesuwa terminy rozpoczęcia siewów zbóż ozimych.
• Wydłużony okres wegetacji zbóż ozimych – dłuższa ciepła jesień daje zbożom ozimym więcej czasu na rozwój, co może pozwolić na późniejszy siew, ale przy jednoczesnym ryzyku słabego zahartowania się przed zimą i zwiększonej podatności na choroby.
• Zwiększona presja szkodników i chorób – ciepła jesień sprzyja rozwojowi szkodników, np. mszyc, które są wektorami chorób wirusowych, oraz chorób grzybowych, np. mączniaka.

Dlaczego ciepła jesień opóźnia zasiewy i jakie to niesie ryzyka?

W Polsce coraz częściej mamy do czynienia z wyjątkowo ciepłymi jesieniami, gdzie temperatury w dalszym ciągu oscylują w granicach 10ºC, a rośliny w dalszym ciągu intensywnie wegetują. Chociaż dłuższy okres ciepła daje zbożom ozimym więcej czasu na rozwój, co pozwala na późniejszy siew, niesie to również zwiększoną presję ze strony szkodników i chorób.

Wzrost presji patogenów i szkodników

Ciepłe warunki pogodowe sprzyjają dobremu rozwojowi agrofagów. W takich warunkach rośnie presja szkodników, takich jak mszyce i skoczek sześciorek. Są one niebezpieczne, ponieważ mogą roznosić wirusa karłowatości (BYDV). Jeżeli zabieg insektycydowy nie zostanie wykonany w trakcie lub chwile po intensywnym nalocie szkodników (mszyc, skoczków) pojawia się niebezpieczeństwo porażenia plantacji przez wirusy.

Z drugiej strony, zaletą późnych siewów jest zmniejszenie presji ze strony chwastów ze względu na krótszy czas wegetacji jesiennej. Jednak należy pamiętać, że chwasty należy zwalczać jak najwcześniej, już od jesieni, ponieważ wiosną są one już dobrze rozwinięte i trudniejsze do wyeliminowania, np. miotła zbożowa czy wyczyniec polny.

Konsekwencje opóźnionego siewu dla plonu

Podstawową wadą późniejszych siewów jest obniżenie potencjału plonotwórczego. Opóźnienie to skraca okres wegetacji roślin przed zimą, co przekłada się na mniejszą ilość rozkrzewień jesiennych i słabszy rozwój systemu korzeniowego.

• Spadek plonowania – dwutygodniowe opóźnienie siewu może spowodować spadek plonu o około 15%. Opóźnienie o 3-4 tygodnie, czyli siew w trzeciej dekadzie października, może zmniejszyć przyszły plon nawet o 36% do 40%.
• Ryzyko wymarznięcia – rośliny, które nie zdążyły się odpowiednio rozwinąć jesienią, mają niższą mrozoodporność i są bardziej narażone na wymarzanie. Słabsze przygotowanie do przetrwania zimy jest szczególnie widoczne, gdy roślina nie rozpoczęła krzewienia jesienią.
• Wiosenne krzewienie mniej efektywne – choć pszenica ozima jest w stanie dokrzewić się wiosną, to krzewienie wiosenne jest mniej produktywne niż jesienne, co skutkuje krótszymi kłosami i mniejszą liczbą ziaren.

Podsumowując, opóźniony siew oznacza skrócenie okresu rozwoju roślin przed zimą, co może skutkować niższym plonem, słabym rozwojem systemu korzeniowego i zwiększonym ryzykiem uszkodzenia przez mróz. Dodatkowo wzrasta ryzyko przemarznięcia – rośliny, które nie zdążyły się dobrze rozwinąć jesienią, mają niższą mrozoodporność i są bardziej narażone na wymarzanie. Wiąże się to z koniecznością zwiększenia dawek materiału siewnego, aby zniwelować negatywne skutki opóźnionego siewu. Kluczowe jest również wybranie takiej odmiany pszenicy ozimej, która doskonale sprawdza się w warunkach opóźnionych siewów. W ofercie marki Nasze Nasiona z całą pewnością możemy polecić dwie czołowe odmiany, które zyskały uznanie rolników w całej Polsce – KWS Jubilum i RGT Diplom od czołowych hodowców – KWS Polska i RAGT Semences Polska.

Wybór odpowiedniej odmiany

Kluczowe jest, aby odmiana na opóźnione siewy cechowała się szybkim tempem wzrostu jesienią oraz dobrym wigorem początkowym. Musi również posiadać wysoką zimotrwałość, ponieważ rośliny wchodzą w okres zimowy w mniej zaawansowanej fazie (często 2-3 liści).

Dlaczego pszenica KWS Jubilum jest idealna na opóźnione siewy?

Pszenica ozima KWS Jubilum jest rekomendowana do opóźnionych siewów, ponieważ łączy szybkie i intensywne krzewienie jesienne z wysokim potencjałem plonowania, nawet przy skróconym okresie wegetacji. Dzięki tym cechom odmiana ta dobrze sprawdza się w specyficznych warunkach, np. po zbiorze kukurydzy czy buraka cukrowego.

Główne powody, dla których KWS Jubilum jest odpowiednia do późnego siewu:

• Wysoka zdolność krzewienia – odmiana charakteryzuje się bardzo dobrym krzewieniem, co pozwala jej na efektywne wykorzystanie nawet późnego terminu siewu. Rośliny szybko budują masę wegetatywną, co jest kluczowe dla uzyskania wysokiego plonu.
• Elastyczność w terminach siewu – dzięki tym cechom, KWS Jubilum nie traci potencjału plonowania tak drastycznie jak inne odmiany, gdy jest siana później. Pozwala to rolnikom na większą elastyczność w agrotechnice.
• Dobra zimotrwałość (zimotrwałość 4 w skali COBORU) – pomimo szybkiego rozwoju jesiennego, odmiana wykazuje dobrą zimotrwałość. Rośliny prawidłowo przygotowują się do zimowego spoczynku, co minimalizuje ryzyko wymarzania.
• Wysoka zdrowotność – KWS Jubilum ma bardzo dobrą odporność na choroby, co jest szczególnie ważne w warunkach stresowych, jakie występują przy opóźnionym siewie.

Pszenica ozima RGT Diplom – w czołówce odmian idealnych na opóźnione siewy

Pszenica ozima RGT Diplom rekomendowana jest na opóźnione siewy, głównie ze względu na dużą elastyczność terminu siewu oraz wysoką i stabilną wydajność.

• Intensywne krzewienie – nawet w przypadku opóźnienia siewu potrafi szybko i intensywnie się krzewić, co pozwala nadrobić stracony czas.
• Dobra zimotrwałość (zimotrwałość 4 w skali COBORU) – jest kluczowa dla roślin wchodzących w okres zimowy w słabszej kondycji.
• Bardzo dobra zdrowotność – wykazuje podwyższoną odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę żółtą.
• Wysoka jakość ziarna – należy do grupy A, charakteryzując się wysoką liczbą opadania i gęstością ziarna.

Jak ograniczać skutki opóźnionego siewu pszenicy ozimej?

Ponieważ pszenica ozima jest gatunkiem, który najbardziej toleruje opóźnienie siewów i jest w stanie dokrzewić się wiosną, w przypadku konieczności późnego siewu (październikowego, a w niektórych przypadkach nawet listopadowego) należy zastosować specjalistyczne podejście, przez które rozumie się wybór odpowiedniej odmiany. Właśnie dlatego KWS Jubilum i RGT Diplom zwiększają szanse na maksymalizowanie plonów mimo zmiennych warunków pogodowych i stresu środowiskowego, z jakim rośliny mają do czynienia w okresie jesienno-zimowym. Bardzo istotna jest również sama agrotechnika, o którą opiszemy poniżej.

Dostosowanie agrotechniki przy opóźnionych siewach

Wysiewając zboża po optymalnym terminie, należy zwiększyć normę wysiewu. Generalnie zaleca się zwiększenie obsady o 50 kiełkujących ziarniaków na 1 m² względem zalecanej przez hodowcę, jednak nie należy przekraczać normy 450 ziaren/m². W przypadku bardzo późnych siewów może być konieczne zwiększenie normy wysiewu (dotyczy to np. RGT Diplom).

Ważna jest również głębokość siewu. W przypadku późnych siewów zboża warto wysiewać płytko, na około 2 cm, aby nasiona trafiły do nagrzanej warstwy gleby i mogły jak najszybciej wzejść. Siew głębiej może przeciągnąć wschody nawet o tydzień, a jesienią liczy się każdy dzień wegetacji.

Zaprawianie nasion i nawożenie startowe

Aby zapewnić jak najszybszy rozwój początkowy, niezbędne jest zastosowanie odpowiednich zapraw nasiennych. Od ponad 11 lat marka Nasze Nasiona bazuje na produkcie Agravita Aktiv 48 Plus, który poprawia zdolność kiełkowania i rozwój początkowy. Zaprawienie nasion może skutkować wytworzeniem nawet jednego rozkrzewienia więcej.

Krzewienie jesienne a wiosenne – podsumowanie

Chociaż ciepłe jesienie mogą skłaniać rolników do opóźniania siewów, zwłaszcza po późno schodzących przedplonach, warto pamiętać, że siew w terminie optymalnym daje najlepsze rezultaty.

Pszenica ozima, mimo swojej zdolności do dokrzewienia się wiosną, osiąga maksymalne plony z rozkrzewień jesiennych, które są dużo mocniejsze i plonotwórcze. Przy opóźnionym siewie, ryzyko utraty plonu rośnie z każdym tygodniem.

Dlatego, jeśli opóźnienie jest nieuniknione, kluczowe jest:

• Wybór odmiany dedykowanej na późny siew (np. KWS Jubilum, RGT Diplom).
• Zwiększenie normy wysiewu.
• Płytki siew i stosowanie zapraw nasiennych z substancjami wspomagającymi wigor początkowy, takimi jak Agravita Aktiv 48 Plus.
• Wykonanie niezbędnych zabiegów insektycydowych jesienią, aby zwalczyć wektory wirusów.